Ercan ÇELİK – ÖZEL HABER
Tire’de yaptığı, Kurtuluş Anıtı, Eski Belediye Binası, Asri Kabristanlık Kapısı, Eski Ekin Loncası gibi mimari eserlerle, ilçeye izini bırakan Mimar Can Egeli’nin, bundan tam 71 yıl önce yaptığı Ekin Loncası binasındaki mühendislik detayları, günümüzdeki profesyonelleri bile kendin hayran bırakıyor.
Tire Belediyesi tarafından önceki dönemde yıkım kararı alınan, bu eşsiz bina, Salih Atakan Duran döneminde yıkılmaktan kurtuldu ve restorasyon projesi hazırlanıp hayata geçirildi. Barlaslar Cam firması tarafından başlanan restorasyon çalışması sonrasında yapı, modern bir cam binaya dönüştürülecek ve kütüphane olarak kullanılacak.
Proje sorumlusu Gürel Türkmenoğlu, restorasyon sırasında karşılaştıkları mimari ve mühendislik detaylarını HaberTire’ye anlattı.
CUMHURİYET DÖNEMİNİN İLK MODERN BİNASI
Türkmenoğlu, “Bu ihaleye ilk girdiğimizde binayı gördüğümde sayın başkana dedim ki “Burayı yıkalım. Bu nasıl bina!” dedim. Yıkıp yapmak daha mantıklı diye düşündüm. Fakat binanın detayını araştırdığımız zaman Tire’de çok büyük bir değer olduğunu keşfettik. Bu binayı 1952 yılında rahmetli Can Egeli diye bir mühendis, mimar üstadımız yapmış.
71 SENE ÖNCE C38 BETON KULLANILMIŞ
Bu bina Cumhuriyet döneminin ilk modern binalarından biri. Burada biz bir karot testi yaptık. Karot testinde C38 beton olduğunu öğrendik. Düşünün 71 sene önce C38 beton kullanılmış bir binanın önündeyiz. Burada koydukları demir atkılar öyle bir enteresan sistem yapmışlar ki 2018 deprem yönetmeliğine birebir uygunlukta.
Bu binanın bir özelliği daha var. Tonoz kolon aralıkları 6,20 metre. Bu özelliğiyle bu bina, dünyanın kolon aralığı en açık ikinci binası. Bu kolon aralıklarının üstünde de bir tonoz çatı taşıyor. Dolayısıyla burada Cumhuriyet tarihimizin ilk modern binası restore ediyoruz.
CAN EGELİ DÜNYAYA TANITILMALI
Biz bu restorasyonu yaparken çok keyif alıyoruz. Can Egeli’nin dünyaya tanıtılması gereken bir mimar mühendis üstadımız olduğunu düşünüyoruz.
Binada her ihtimale karşı güçlendirme yapıyoruz. Biliyorsunuz 6 Şubatta bir deprem faciası yaşadık. Binalar insanları öldürmüyor, bizim yaptığımız inşaatlar öldürüyor. Sonrasında böyle felaketlerde de büyük acılar, sıkıntılar yaşıyoruz. Biz artık bunları yaşamamak adına, bu binanın güçlendirmeye ihtiyacı olmasa da her ihtimal karşı 10 milimlik levhalarla binanın kolonlarını güçlendiriyoruz. Bu sayede binanın mukavemetini, taşıma becerisini yükselteceğiz. Dolayısıyla bu binanın en son noktada dış cephesine, Ege Bölgesi’nde tek olan ‘Spider Cephe’ sistemini uygulayacağız. Cam bir bina olacak. Böylece buraya, Ege Bölgesi’nde eşi olmayan bir eser kazandırmış olacağız. Tire Belediyesi başta olmak üzere emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum.
ÇATIDA ÖRÜMCEK AĞI SİSTEMİ
Binanın bir başka özelliği de kolon ve tonoz arasındaki mesafe. Bu mesafe çok önemli. Çünkü bu ara mesafe 3,50 metre ve dikkat ederseniz başka hiçbir taşıyıcı kolon olmadan, bu sarkıtı, eğimiyle birlikte hiçbir patlama veya çatlama olmadan yaklaşık 71 yıldır taşıyor.
Kolonların üstlerine bir kambur sistemi oluşturulmuş. Orada bir örümcek ağı sistemiyle kolonların üstüne şapka yaparak, bu tonozu komple 5 adet kolonun üstüne taşıma sistemi yapmış. Burada muhteşem bir mimari, muhteşem bir mühendislik harikasının önündeyiz.
TABANDA PABUÇ SİSTEMİ
Bu binada bir özellik daha var. 1,50 metre aşağıda 1x2 metre ebatlarında pabuç oturtulmuş. Yani düz, altı boş olan noktalarda, zemini doldurmak adına pabuç sistemiyle bina tamamen oturmuş.”
