Osmanlı döneminde ailesinin Sudan’dan göç ettiğini belirten siyahi usta “Müzik bizim genlerimizde var. Yıllarca orkestralarda profesyonel bateristlik yaptım. Şimdilerde ise kendimi sadece bağlama imalatına adadım” diyor.
Siyahi ırkın, spora ve müziğe olan yatkınlıkları hepimizin yakından bildiği bir konu. Dünyada en iyi atletler veya en iyi müzisyenlerin siyahiler arasından çıkması herhalde tesadüf değildir diye düşünmekte haksız değiliz. İşte bir size bir örnek, özellikle caz yorumcularının inanılmaz gırtlak namelerine eşlik eden müzisyenlerin enstrümanlarına olan hakimiyetleri kendilerine olan hayranlıklarımızı da bir kat daha arttırıyor.
YETENEKLERİ GENLERİNDE GİZLİ
Afrika kökenli vatandaşlarımız, yani Afro Türkler... Onlar artık bizden biri. Osmanlı döneminde gemilerle Afrika’dan, Anadolu ve Rumeli topraklarına getirilen ve zamanla gelenekleri görenekleri ile bile bizden olan bu güzel insanlar muhtemelen genlerinde sakladıkları yetenekleri ile ön plana çıkıyor.
37 YILDIR BAĞLAMA İMAL EDİYOR
Tireli Afro Türk kökenli bağlama imalatçısı Erkan Cerit, 37 yıldır türkülerin baş tacı sazlara evindeki atölyesinde hayat veriyor. Osmanlı döneminde ailesinin Sudan’dan göç ettiğini belirten siyahi usta, “Müzik bizim genlerimizde var” diyor.
Bağlama ile ne zaman tanıştınız?
48 yaşındayım. 21 yaşında yetişkin bir oğlum var. Tire’nin, Yeniçiftlik köyünde doğdum. Köyümüzde, Afro Türk kökenlilerin sayısı oldukça fazlaydı. Ailemizin, yüzyıllar önce Sudan’dan göç ettiği söyleniyor. İlkokuldan hemen sonra aynı zamanda bu güzel mesleği bana öğreten ağabeyimle birlikte bağlama imalatına başladım. İstanbul ve İzmir’de uzun seneler yaşadım. Ardından, Tire’ye dönüp, evimin bir odasını atölye yaptım. Annem, babam ve ağabeyim yıllar önce vefat etti. Ben ise 37 yıldır sazlara hayat vermeye devam ediyorum. Doğduğum köyle pek bağım kalmamasına rağmen bazı akrabalarım halen orada yaşıyor.
Enstrüman çalıyor musunuz?
Müzik bizim her şeyimiz dersem yalan söylemiş olmam. Yıllarca orkestralarda profesyonel bateristlik yaptım. Şimdilerde ise kendimi sadece bağlama imalatına adadım. Rahmetli ağabeyim çok iyi derecede bağlama çalardı. Ben de çalıyorum ama kendimi iyi olarak nitelendiremem.
DUT VE ARDIÇ AĞACI TERCİH EDİLİYOR
En iyi bağlama hangi ağaçtan yapılır?
Oyma dut ağacı ile ardıç en güzel bağlama yapılan ağaç türleridir. Bunun yanında maun ve kelebek ağacı da tercih edilen ağaçlar arasında bulunuyor. Bağlamanın ham maddesi olan ağaçları Artvin, Giresun ve Adana’dan temin ediyorum. Bu kentlerden İzmir’e getirilen ağaçları özenle seçiyorum. Bağlamanın gövdesi, CNC tezgahlarında ölçülerine göre işlendikten sonra hazır halde bize ulaşıyor.
Yapımı zahmetli mi?
Oldukça zahmetli bir mesleğim olduğu kanısındayım. Söz konusu müzik olunca enstrümana doğumu öncesi sevgi ile yaklaşmak gerekiyor. Onun, bir halk ozanının ya da sevdiğine ağıt yakan bir sevdalının elinde türkülere hayat verdiğini hayal ediyorum. İmalat aşaması yaklaşık 3-5 gün sürebiliyor. Bağlamaları onarlı gruplar halinde imal ediyorum. Gövde, sap montajı, zımpara ve cilalama işlemlerinin ardından sıra tellerin takılmasına geliyor. İmalatın yanı sıra tamiratlarını da yapıyorum.
TÜRKİYE’NİN DÖRT BİR YANINA BAĞLAMA GÖNDERİYOR
Her sazın sesi farklı mı?
İmalat tamamlandığında bağlamanın sesinin olgunlaşması gerekiyor. Yapan usta bağlamayı satmadan önce çeşitli aralıklarla 1 ay kadar çalmalı. Hepsinin sesi birbirine benzese de tıpkı farklı karakterdeki insanlar gibi her sazın tınısı da farklıdır. İsteğe göre, bağlama, cura, divan sazı ve tambura imal ediyorum. Hem özel sipariş hem de müzik marketlere toplu satış gerçekleştiriyorum. Son olarak Gaziantep’te bir firmaya çok miktarda bağlama sattım. Türkiye’nin dört bir yanına bağlama gönderiyorum.
Fiyatları aralıkları nedir?
Bugünün şartlarında en düşük bir bağlamanın maliyeti 250-300, kaliteli bir bağlamanın maliyeti ise yaklaşık 2 bin TL arasında değişiyor. Ortalamaların üzerindeki bir bağlama bin ile bin 500, dut ağacından imal edilen bağlamalar ise 4 bin liraya kadar alıcı bulabiliyor. Zor ama zevkli bir mesleğe sahibim. İbrahim Tatlıses’in orkestrasında görev alan bazı müzisyenlere özel sipariş bağlama yapmıştım. O bağlamaları ünlü müzisyenlerin elinde görmek beni hem gururlandırıyor hem de çok mutlu ediyor. Sözün özü, işin mutfağında olmaktan çok mutluyum. Saz çalmaya yeni başlayanlara ise mümkün olduğunca ucuz bağlamadan uzak durmalarını tavsiye ederim.
