Tire’de 13 BİN dekar alanda salçalık domates üretimi yapan en az 350 çiftçinin başı, anlaşma yaptıkları fabrikalarla dertte. Hava şartlarından dolayı verimin yüzde 30 ila yüzde 50 civarında düşmesine bir de fabrikaların tutumu eklenince üretici kara kara düşünmeye başladı.
Üretimlerinin önemli kısmını 50 kuruş olarak sözleşmeli yaptıklarını söyleyen çiftçiler, sözleşme dışı serbest piyasa fiyatının 35 kuruşa düştüğünü, fabrikaların ise 50 kuruş sözleşmeli olan fiyatları 35 kuruşa düşürmek için çeşitli bahaneler uydurarak ürünleri geri çevirdiğini ifade etti.
Fabrikada kabul görmeyerek geri çevrilen ürünlerin, aynı fabrikalar tarafından sözleşme dışı 35 kuruştan kabul görebildiğini söyleyen üreticiler, firmaların kendi aralarında anlaşmışçasına ürünleri daha ucuz fiyata almak için üretici üzerinde büyük bir oyun kurduklarını iddia ettiler.
‘FABRİKALAR ÜRETİCİYİ ZORA SOKUYOR’
Tire’de salçalık domates üretimi yapan Erkan Atmaca, fabrikaların üreticiyi zora soktuğunu söyledi. Böyle giderse üretimi durdurmak zorunda kalacaklarını söyleyen Atmaca, açıklamalarını şu cümlelerle sürdürdü;
“Bu sene hava şartlarından dolayı zaten ürünlerimiz kötü. Yüzde 50 verim kaybımız var. Durumumuz pek iç açıcı değil. Biz ürünlerimizi fabrikalara kilosu 50 kuruşa anlaşmalı ekmiştik. Fakat şu an açıktan satışlarda fiyat 35 kuruşa düştü. Serbest piyasada fiyatlar düşünce fabrikalar bizi zora sokarak anlaşmalı olduğumuz ürünlerimizi çeşitli sebeplerle reddetmeye başladı. Fiyatlar düştükçe ürünlerimiz geri çevriliyor. Biz de geri çevrilen ürünleri ya bir hayvancıya veriyoruz ya da boş bir alana döküyoruz.
Fabrikalarla anlaştığımız rakam kilosu 50 kuruş idi. Anlaşma dışı yapılan satışlarda ise kilo fiyatı 35 kuruş. Fabrikalar ürünlerimizi anlaşmalı olduğumuz rakam olan 50 kuruştan almak yerine 35 kuruştan almak istiyor. Bizim fiyatlarımızı düşürmek için keyfi sebeplerle anlaşmalı ürünlerimizi geri çeviriyor. Ama aynı fabrika, aynı işçinin hasat ettiği aynı ürünü sözleşme dışı açıktan yani 35 kuruştan almayı kabul ediyor. Bu nasıl iştir anlamış değiliz”
İBİŞOĞLU: “FABRİKALAR AYAĞINI DENK ALSIN”
Salçalık domates üreticilerini tarlada ziyaret eden Tire Ziraat Odası Başkanı Halil İbişoğlu, böyle devam ederse önümüzdeki sene işlenecek domates bulanamayacağını hatırlattı. Fabrikaların ayağını denk alması gerektiğini söyleyen İbişoğlu, Tireli üreticilerin sorununu hazırladıkları bir rapor ile Ziraat Odaları Birliği Genel Merkezi’ne oradan da Bakanlığa ilettiklerini belirtti.
İbişoğlu, Tirevizyon mikrofonuna yaptığı açıklamada şöyle konuştu;
“Tire’de yaklaşık 15 BİN Dekar alanda 350 civarında çiftçimiz salçalık domates ürünü yapıyor. Bu üretimin büyük bir çoğunluğu sözleşmeli olarak yapılıyor. Tabii bunun dışında salçalık domateste açığa ekim dediğimiz sözleşme dışı olan üretimler var. Açığa ekimde hiçbir sözleşme yapılmıyor. Sözleşmeli üretimin kilogram fiyatı firmalar arası 50 ila 54 kuruş arasında değişiyordu. Sözleşme dışı yapılan satışlarda ise fiyatlar bu yıl 35 kuruşlara düştü. Açıktaki satışlar 35 kuruşa düşünce fabrikalar üreticinin ürünlerini yaptıkları sözleşmelerin altında fiyata almak istiyor. Bu rakamlar üreticinin hasat maliyetini bile karşılamıyor.
Zamansız yağan yağmurlarla ürünler bu yıl Mildiyö hastalığına yakalandı. Bu hastalık sebebiyle zaten yüzde 50’lere varan bir verim kaybı var. Yani dekarda 12-13 TON ürün olması gereken çiftçimiz 7-8 TON’a düştü. Zaten domateste üretim dekarda 10 TON’un altına düştüğünde bu üretim zarar yazar.
RAPOR ANKARA’YA GÖNDERİLDİ
Biz bu konuyla ilgili bir rapor hazırladık. Hazırladığımız raporu Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Merkezi’ne ilettik. Genel Başkanımız Sayın Şemsi Bayraktar da konuyu Bakanımıza iletti. Bizim beklentimiz firmaların ve fabrikaların çiftçinin ürününü sözleşme şartlarında satın almasıdır. Fabrikalar sözleşme şartlarında ürün aldığı sürece üretim sağlanır ama bu şartlar bu şekilde devam ederse önümüzdeki yıl çiftçimiz bu domatesi ekmez. Buradan yalnızca çiftçi zarar görmez. Çiftçi önümüzdeki sene üretim yapmazsa sanayici fabrikada işleyecek domates bulamaz. Yani onun için fabrikalar burada biraz ayağını denk alması lazım.
