Akapunktur, Çin’de ve diğer Asya ülkelerinde binlerce yıldır uygulanan geleneksel bir tedavi yöntemidir. Akapunkturu destekleyenler, akapunkturun ağrılardan kurtulma ve tüm vücudu genel olarak sağlıklı ve iyi hissetme gibi her derde deva olduğunu düşünmektedirler. Karşıt fikirde olanlar ise akapunktur tedavisi ile ilgili alınan yararın kişinin kendinde bittiğini yani psikolojik bir iyileşme hali olduğunu düşünmektedirler. Son çalışmalar, bu iki farklı düşünceye sahip olanların her ikisinin de haklı olabileceğini söylemektedir. Akapunktur, kronik ağrılar gibi pek çok sağlık problemi için etkili olabilmektedir. Ancak tam olarak nasıl işe yaradığı bilinmemektedir.
Akapunktur ,vücutta belirli noktaların uyarılması yöntemidir. Akapunktur uygulama metodları farklılık gösterebilir, ancak en çok uygulanan küçük metal iğnelerin deriye batırıldığı yöntemdir.
Akapunktur, Çin’de yaygın olarak uygulanmaktadır. Geleneksel Çin tedavi yöntemlerine göre, vücut ayrılmaz iki hassas dengeye sahiptir: yin ve yang. Yin soğuk, yavaş ve pasif, Yang ise sıcak, heyecanlı ve aktif olandır. Sağlıklı olmak bu ikisini dengesini sağlayabilmekten geçer. Hastalıklar, yin ve yang arasındaki dengesizlik nedeniyle oluşur. Dengesizlik qi akışında probleme neden olur, qi, yaşamsal enerji ya da yaşam gücüdür, ruhsal, duygusal, mental ve fiziksel sağlığımızı düzenler. Akapunktur qi akışındaki problemleri ortadan kaldırır, sağlığı yeniden düzenler ve kalıcı hale getirir.

Araştırmacılar Batılı tedavi yöntemlerinin dili ile akapunkturun sağladığı yararı nasıl açıklayabileceklerini henüz bilmemektedir. Akupunktur yaptıran ve yaptırmayan kişilerin karşılaştırıldığı birçok çalışmada akapunkturun olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Akapunktur uygulanan gruptaki kişiler sırt, diz, baş ağrısı ve osteoartrit gibi sağlık problemlerinin azaldığını söylemektedir. Ancak, akapunkturun yararlı etkilerinin test edildiği, iyi tasarlanmış kontrollü klinik çalışmalarda kesin bir sonuca varılamamaktadır. Çünkü, klinik çalışmalarda bir ilaç veya uygulamanın etkisi kontrol grubuna göre karşılaştırılır ve kontrol grubu genellikle “plasebo”dur (ilaç yerine şeker içeren tabletler). Akapunkturun etkisini karşılatırmak için kullanılacak bir plasebo tasarlamak zordur. Örneğin, araştırmacılar akapunktur noktalarına iğne batırılması ile sadece kürdanı deriye bastırmayı karşılaştırdıklarında, sıklıkla her iki tedavinin de başarılı olduğunu görmüşlerdir. Ancak bu sonuç da çok belirleyici değildir çünkü uzun yıllardır akapunktur tedavisi uygulayan kişiler iğnenin ne kadar derine batırıldığının bir önemi olmadığını, asıl önemli olanın doğru yere batırmanın olduğunu söylemektedirler.

Plasebo etkisini anlamak için diğer bir yöntem de farklı noktalara iğne batırmayı denemektir. Ancak bu da o bölgedeki ağrıyı geçirmek için yeterli olmayacaktır çünkü akapunktur tedavisi uygulayan kişiler zaten iğne batırılması için belli bölgeler olduğunu açıkça ifade etmektedirler. 

Akapunktur tedavisi ile ilgili kafa karıştırıcı durumlardan biri, bu tedavinin sadece iğneler ile ilgili olmamasıdır. Bilim insanları, tedavi süresince muhtemelen başka destekleyici tedaviler de uygulandığını düşünmektedirler (beslenmede değişiklik, egzersiz vb) . Bu destekleyici tedaviler, kişinin kendi kendini iyileştirmesini sağlama ve sağlığı ile ilgili farklı bakış açıları sunması da yararlı olabilir.
Ağrı tedavisi, akapunkturun uzmanlık alanıdır. Ağrı hissi ile beynin pek çok kısmı işlev görür. Ne kadar ağrı hissettiğiniz ise şartlara göre değişir. Örneğin savaşta yaralanmış biri, bu ağrıyı çok fazla hissetmeyebilir ancak benzer yaralanmayı caddede yürürken yaşarsa, “ korkunç bir şekilde yaralandım” olarak tanımlayabilir. 
Sahte akapunktur ile gerçek akapunktur tedavisinin sonuçlarına bakıldığında, her ikisinin ağrıyı iyileştirdiği ancak bu iyileşme esnasında beynin farklı bölgelerini aktif hale getirdiği görülmektedir. Eğer gerçek ve sahte akapunktur ağrıyı iyileştirmek için farklı mekanizmalar kullanıyorsa, bu onların aynı olmadığının kanıtıdır. Her ikisi ağrıyı engelliyor olsa da bunu farklı şekillerde yapıyor olmaları aynı olmadıklarını gösterir. Yeni çalışmalar ile gerçek akapunktur tedavisinin etki mekanizmasını ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır.


Akapunkturu denemek uygun mu?
Çalışmalar akapunktur tedavisinin çok az yan etkileri olan güvenli bir yöntem olduğunu göstermektedir. Eğer bu tedavi yöntemini denemek istiyorsanız, öncelikle doktorunuza danışmanız gerektiğini unutmayınız. Probleminiz vücudunuzun hangi bölgesi ile ilgili ise o kişinin uzmanı olan hekime akapunktur ile ilgili fikrini sorabilirsiniz.

Akapunktur uygulamasının işe yarayıp yaramadığını görmek için tek bir seans yeterli değildir. Hem kendinize hem de tedaviye biraz zaman vermelisiniz. Ve tüm bunların ötesinde bu tedavi için en önemli olan akapunktur ile iyileşme fikrine açık olmaktır.

07/04/2014
Figen Selli
Danışman: Dr. Eczacı Çiğdem Selli Karakaya
Kaynak: NIH News in Health http://newsinhealth.nih.gov/issue/feb2011/feature1